اوبونتو (Ubuntu)

خیلی از جوامع اطراف ما نظیر بومیان سرخپوست، آفریقایی ها، جوامع کوچک و دورافتاده محلی حتی در کشور خودمان، اگرچه در فقر، فقدان بهداشت و خیلی ابتدایی زندگی می کنند ولی گاهی از خرده فرهنگهایی برخوردارند که در طول هزاران سال در آنها شکل گرفته و به بقای آنها کمک کرده است و از اینرو جزء ذخائر بشری به شمار می روند و همچنانکه یک ژن مقاوم در برابر یک بیماری خاص می تواند نسل بشر را حفظ کند، آن خورده فرهنگ ها هم می توانند در شرایط خاصی نوع بشر را از بن بست نجات دهند.

یک پژوهشگر مردم شناس، در آفریقا، به تعدادی از بچه های بومی یک بازی را پیشنهاد کرد.

 او سبدی از میوه را در نزدیکی یک درخت گذاشت و گفت هر کسی که زودتر به آن برسد آن میوه های خوشمزه را برنده می شود.
هنگامی که فرمان دویدن داده شد ، آن بچه ها دستان هم را گرفتند و بایکدیگر دویده و در کنار درخت، خوشحال به دور آن سبد میوه نشستند. وقتی پژوهشگر علت این رفتار آن ها را پرسید وگفت درحالی که یک نفراز شما می توانست به تنهایی همه میوه ها را برنده شود،چرا از هم جلو نزدید؟ آنها گفتند ": اوبونتو" ؛ به این معنا که: "چگونه یکی از ما می تونه خوشحال باشه، در حالی که دیگران ناراحت اند"؟

اوبونتو در فرهنگ "ژوسا"  (فرهنگ مردم قبیله ای در آفریقای جنوبی) یعنی : "من هستم، چون ما هستیم"

این فرهنگ مختص فرهیختگان این جوامع نیست و آدمهای معمولی (بچه ها، زنها، مردها، پیرها و جوانان) در عین داشتن ویژگی های طبیعی چون حسادت، خساست، فردگرایی، میل به موفقیت و... از این ویژگی یعنی اوبونتو نیز برخوردارند.

نلسون ماندلا "اوبونتو" را اینگونه توضیح می دهد:

"A traveler through a country would stop at a village and he didn't have to ask for food or for water. Once he stops, the people give him food, entertain him. That is one aspect of Ubuntu, but it will have various aspects. Ubuntu does not mean that people should not enrich themselves. The question therefore is: Are you going to do so in order to enable the community around you to be able to improve?"

دزموند توتو، فعال اجتماعی و برنده جازه صلح نوبل نیز "اوبونتو" را اینگونه توضیح می دهد:

"A person with Ubuntu is open and available to others, affirming of others, does not feel threatened that others are able and good, based from a proper self-assurance that comes from knowing that he or she belongs in a greater whole and is diminished when others are humiliated or diminished, when others are tortured or oppressed."

این کلمه، معادلی در خیلی از زبانها از جمله انگلیسی یا فارسی ندارد و از اینجا پیداست که مختص فرهنگ مردم آفریقا است.

اینکه چگونه این فرهنگ در جایی از دنیا شکل گرفته که به شدت کمبود منابع وجود دارد و به دست آوردن کمی منابع بیشتر (آب، غدا، دارایی) می تواند برای یک فرد، حیات و ممات او را رقم بزند، حکایت جالبی است!